Sinterklaas en de letterdief
Als kind was ik altijd een beetje boos op Sinterklaas, omdat iedereen in de klas de eerste letter van zijn naam als chocoladeletter kreeg en ik het moest doen met een afgezaagde S van Sint of P van Piet. Kon hij dan op z’n minst niet de moeite nemen om mij dan maar een tablet Milka of zo te geven, die ziet er namelijk uit als een streepje en dat is altijd nog beter dan een geleende letter. Maar nee, ik moest wachten tot ik ergens in de 20 was voordat ik mijn eerste I kreeg. Waarom was Sinterklaas toch zo gemeen en waar komt de traditie van het geven van chocoladeletters precies vandaan?
de eerste chocoladeletter
De traditie om een chocoladeletter te krijgen met Sinterklaas is nog niet zo heel oud. Pas sinds het eind van de 19e eeuw doen we dit op grote schaal. Dit weten we omdat het woord ‘chocoladeletter’ in 1899 voor het eerst opduikt in een woordenboek. Voor die tijd werden er overigens ook al flink wat letters verorberd in de aanloop naar Sinterklaas, maar deze werden gemaakt van brood, koek of banket.
de vorm
Het meest gebruikte lettertype voor chocoladeletters is Egyptienne. Dit is een stevig lettertype met schreven (dwarsstreepjes aan de stokken) en daardoor minder kwetsbaar. Wat wel handig is als je ze losslaat uit de mal. De ribbeltjes aan de bovenkant van de meeste letters zitten er overigens ook om die reden. Bovendien maskeren de ribbeltjes ook eventuele koelvlekken en beschadigingen aan het oppervlak.
selectief aanbod
Omdat elke letter even duur is, moeten ze uiteraard van hetzelfde gewicht zijn. Sommige letters ogen daarom wat dunner en andere juist wat vetter om hieraan te kunnen voldoen. Omdat de I niet goed past binnen de verhoudingen, werd deze letter door de meeste fabrikanten weggelaten en alleen op bestelling gemaakt. Zo kon je ze tijdenlang wel bewonderen in de reclame voor chocoladeletters in het woord SINT, maar kon je ze in de winkel niet terugvinden. Gelukkig bieden steeds meer fabrikanten de I wel aan. Om de I optisch aantrekkelijk te houden, stoppen ze doorgaans twee letters in een doosje.
Andere letters zoals de U, Q, X, Y en Z werden vaak niet gemaakt omdat het aantal namen met deze letters volgens de fabrikanten te gering was en daarom niet de moeite waard. Maar leg dat maar eens aan een kind uit… en dan nog. Inmiddels kan je bij de Albert Hein, Hema en Baronie het hele alfabet kopen. Bij Droste doen ze nog steeds aan letterdiscriminatie.
beloning voor het leren
Het geven van een chocoladeletter doen we vooral in Nederland. Onze zuiderburen doen er bijvoorbeeld niet aan mee. Waar de traditie van het geven van een letter vandaan komt, is niet geheel duidelijk. Vermoedelijk komen ze uit Middeleeuwse kloosterscholen, waar broodletters werden gebruikt om het alfabet te leren. Deed de leerling het goed, dan mocht hij de geleerde letter opeten. Een goede student had dus letterlijk zijn buikje vol van het alfabet.
