Dyslexiebehandelingen

Helaas komt taal bij dyslecten als gevolg van een meer symmetrische hersenstructuur niet van nature goed tot ontwikkeling. Het gevolg is dat dyslecten ‘ondanks normale intelligentie grote problemen hebben met lezen en spelling’. Het eerste deel van deze definitie vind ik het belangrijkste. Met het verstandelijke vermogen van dyslecten is niets mis. Dit is daarom ook het uitgangspunt van mijn lessen. Ik ga niet eindeloos rijen met woordjes 'stampen' of letters kleien. 

Tijdens mijn opleiding taalwetenschap heb ik geleerd dat talen gestructureerd zijn. Na mijn opleiding heb ik me verder verdiept in de structuur van het Nederlands. Het blijkt dat onze taal niet zo willekeurig is als dat deze vaak lijkt te zijn. Het blijkt dat veel regels met elkaar in verband staan. Helaas wordt daar op scholen nauwelijks aandacht aan besteed omdat lesmethoden gebaseerd zijn op een normale ontwikkeling van het taalgevoel. Mijn lessen zijn niet gebaseerd op dat taalgevoel, maar op logica. Daarbij werk ik bovendien vanuit de sterke kanten van dyslecten: het gehoor en mondeling taalgebruik. Ondanks mijn achtergrond in visuele communicatie gebruik ik daarom bewust zo min mogelijk beeldmateriaal. Ik werk de regels schematisch uit en maak ook de onderlinge verbanden inzichtelijk. Hierdoor kunnen dyslecten bewust met het Nederlands omgaan en wordt Nederlands begrijpelijk, misschien zelfs leuk. 

Omdat ik werk vanuit logica en schema's zijn mijn lessen ook uitermate geschikt voor jongeren (voortgezet onderwijs) en volwassenen. 


Cursus regelspelling

Na spelling op basis van een eenduidige klank-tekenkoppeling (boom, zon) volgt regelspelling. Denk hierbij aan de verlengingsregel (hond-honden) of de klinkerverenkeling (aap-apen) en de klankverandering (huis-huizen). Ik begin bij het aanpakken van fouten in regelspelling met het leren onderscheiden van drie woordsoorten:
     ·       Basis/Grondwoorden
     ·       Samenstellingen
     ·       Afleidingen
Elk van deze drie woordsoorten kent zijn specifieke spellingsregels die ik uitleg. Ik richt me daarbij op die woordsoorten en spellingsregels die voor de leerling de meeste problemen geven zodat het foutpercentage zo snel mogelijk wordt teruggebracht. Om het effect van de lessen te versterken geef ik ook altijd inzicht in hoe voor- en achtervoegsels werken in het Nederlands. Alles bij elkaar is het op deze manier zelfs mogelijk om probleemloos compleet onbekende Nederlandse woorden te kunnen spellen. 

Stoomcursus grammatica (werkwoordspelling)

Wat is grammatica? Grammatica kan ook worden omschreven als werkwoordspelling. Deze vorm van spelling is niet zoals de 'gewone' spelling gebaseerd op het weergeven van klanken, maar berust op een eigen set afspraken en regels. Deze zijn te vatten in schema's en tabellen. In een aantal instructielessen kan ik je de regels van de werkwoordspelling met behulp van die schema's en tabellen uit de doeken doen. Daarbij leer ik je ook hoe je deze hulpmiddelen kunt gebruiken zodat je, na een aantal oefenlessen, zelfredzaam bent. 


Pre-screenings dyslexie

Om in aanmerking te komen voor vergoede dyslexiezorg en aanvullende hulp zoals extra tijd bij het maken van toetsen is een zogenoemde dyslexieverklaring benodigd. Hiervoor moet een psychodiagnostisch onderzoek worden verricht. Scholen kunnen dit onderzoek aanvragen bij een vermoeden van dyslexie en drie achtereenvolgende E-scores voor zowel lezen als spelling. Ook wanneer er minder dan drie E-scores zijn behaald, is het verkrijgen van een dyslexieverklaring niet altijd uitgesloten. Een 'gedeeltelijke' verklaring die recht geeft op aanvullende hulp, behoort soms ook nog tot de mogelijkheden. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat het psychodiagnostisch onderzoek alsnog wordt uitgevoerd. Helaas is het laten uitvoeren van dit kostbare onderzoek zonder de drie E-scores voor eigen rekening en biedt het geen garantie op het verkrijgen van de verklaring. 

Ik kan een vooronderzoek uitvoeren wat enkel is gericht op de taalkundige aspecten van de lees- en spellingsproblemen. Op basis van dit vooronderzoek kan ik inschatten of het verkrijgen van een dyslexieverklaring uitgesloten is of niet. De uitkomsten van mijn onderzoek leg ik vast in een rapport. Dit rapport laat sowieso zien wat er wel goed gaat en brengt de specifieke probleemgebieden in kaart waar leerkrachten, ouders en andere hulpverleners concreet mee aan de slag kunnen. Daarnaast nemen sommige instellingen het rapport mee in hun psychodiagnostisch onderzoek.


Analyse van spontaan schrift (ook voor Engels en Duits)

Soms worden dictees zonder al te veel problemen gemaakt, maar staan vrije uitingen vol met taalfouten. Sommige fouten zijn niet in een dictee, oftewel woordtoets, te vangen. Mijn analyse van een stuk spontaan schrift brengt deze fouten wel aan het licht en maakt het mogelijk om de problemen gericht aan te pakken. Specifieke problemen die hierbij boven water kunnen komen zijn onder andere:
     ·       Onterechte toevoegingen en weglatingen
     ·       Voorkeurswoordtypen en ontwijkingen
     ·       Onjuist gebruik van woorden
     ·       Problemen met zinsbouw
     ·       Moeite met klankweergave
     ·       Ontbreken van structuurwoorden
     ·       Verkeerd gebruik van verwijswoorden
     ·       Transferfouten naar Engels of Duits
Op basis van het rapport kan in samenspraak een plan van aanpak worden opgesteld om de gesignaleerde fouten te adresseren.

Begrijpend lezen

Begrijpend lezen is meer dan de woorden van een tekst lezen. Woordkennis, zinsbouw, tekstopbouw, tekstsoort, algemene ontwikkeling en vraagstelling zijn allemaal bepalende factoren als het gaat om het begrijpen van een tekst. Vaak zie je dat iemand met een of meer specifieke onderdelen moeite heeft. Ik begin met het in kaart brengen van wat de meeste problemen geeft. Vervolgens gaan we in een aantal lessen op die deelgebieden trainen. 

Alle begripsbepalende aspecten zijn zowel voor beginners als voor gevorderde lezers, zowel voor jong als oud, relevant. Vanzelfsprekend stem ik de trainingen en het daarbij gebruikte materiaal af op het niveau van de lezer. 


Hulp bij Nederlands als tweede taal (NT2)

De lessen die ik geef zijn niet gericht op inburgering maar zijn bedoeld voor mensen die hun Nederlands willen verbeteren. Denk hierbij met name aan problemen met verwijswoorden (die-dat), bijvoeglijke naamwoorden (een mooi huis - een mooie auto) los- of vastschrijven en werkwoorden. In tegenstelling tot veel andere NT2-methoden waar ik tijdens mijn opleiding kennis mee heb gemaakt, baseer ik mijn lessen op schema's en regels waar het merendeel van dit soort fouten mee wordt ondervangen. 


Taalproblemen in combinatie Engels en Duits

Bij het spellen in een andere taal houden we onbewust vast aan wat we in het Nederlands gewend zijn. Grote verschillen kunnen we vaak nog wel mee overweg. Het zijn de kleine nuances en 'valse vrienden' waar we over struikelen. In het Engels is de grotere diversiteit aan werkwoordstijlen vaak een probleem. In het Duits is het belang van het woordgeslacht een belangrijke oorzaak van spelfouten. In beide talen zijn (vaste) voorzetsels en uitdrukkingen ook lastig. 

In mijn studie taalwetenschap heb ik onder andere de taalstructuur van het Engels en het Duits geanalyseerd en vergelijkingen met het Nederlands gemaakt. Hierdoor ben ik in staat mijn lessen schematisch en met het Nederlands als basis op te bouwen. Ook heb ik tijdens mijn opleiding kennis gemaakt met diverse lesmethoden voor Nederlanders die deze talen leren en daaruit de goede en slechte aspecten moeten benoemen. Vanzelfsprekend heb ik de goede punten behouden voor mijn lessen.