Tijd om over de schreef te gaan
Soms kan ik me enorm irriteren aan teksten. Niet alleen vanwege de inhoud, maar door het lettertype dat gebruikt is. In het onderwijs denken sommigen, dat als je woorden aanbied in een leuk ‘kinderlijk’ lettertype, dat de boodschap dan beter aankomt. Maar niets is minder waar. Een lettertype heeft wel degelijk effect op de leesvaardigheid, het tekstbegrip en de leesmotivatie. Wil je weten welke lettertypes je niet en vooral wel moet aanbieden aan dyslecten, lees dan mijn blog van deze week.
Als je over de schreef gaat, dan overschrijd je een vastgestelde grens. Het woord schreef betekent dan ook grenslijn. Of nog preciezer gezegd de ‘grens’ van een letter.
De uitdrukking stamt uit het oude Griekenland. In die tijd werden letters nog in steen gehakt. Steengraveerders hakten eerst het begin- en eindpunt van een letter uit, waarna ze de eigenlijke letter beter konden kerven. Door gebruik te maken van ‘schreven’ waren de individuele letters meer gelijk, dan dat je zomaar begon met een pootje van een letter begon uit te hakken. Helaas gaat het bij het kerven niet altijd goed en kan je wel eens uitschieten. Bij de oude Grieken ging je dan dus letterlijk iets te ver en dus over de schreef.
Omdat de oude Grieken hun teksten vooral in kapitalen schreven, zien we schreven vooral terug bij hoofdletters. De kleine letters hebben verhoudingsgewijs ook meer rondingen, dus dat was niet zo handig bij het hakken. Enkele ronde letters van nu (zoals de B, D en S) zagen er in die tijd dan ook anders uit. De letters U, G, I en W bestonden bijvoorbeeld niet eens. De vele ronde vormen in de huidige letters, hebben we te danken aan de Romeinen, die veel letters een facelift hebben gegeven.
Te veel ronde letters vertraagden dus het kerven. Maar heel veel vormpjes hakken kost ook tijd. De Grieken hebben daarom een aantal letters die ze hadden overgenomen van de Feniciërs aangepast. Zo had de letter O aanvankelijk nog een boogje in zijn buik. Deze werd later veranderd in een stip en uiteindelijk maar helemaal weggelaten.
Toen ik mijn studie tot grafisch ontwerper volgde aan de kunstacademie van Den Bosch, werd ons nog geleerd dat teksten met schreefletters beter te lezen zijn. Maar tegenwoordig wordt aan de nieuwe generatie grafisch ontwerpers geleerd dat schreefloos de betere optie is. Zeker als je letters op een beeldscherm toont. De kleine schreefjes zijn slechts enkele pixels groot en zo’n klein donker puntje op het scherm in een zee van licht, dat irriteert je ogen op den duur. Een zuivere letter zonder veel poespas leest rustiger en oogt bovendien ook veel strakker en moderner.
Verder is uit onderzoek gebleken dat dyslecten, mensen met visuele problemen en kinderen ook de voorkeur hebben voor schreefloos. Dus ga met je tijd mee en kies voor een Futura, Gill Sans, Calibri, Arial, Helvetica, Frutiger, Trebuchet of Verdana.
Wil je meer lettertypetips, dan moet je nog even geduld hebben. Deze komen in mijn (nog te verschijnen) boek te staan.
